هر آنچه باید در مورد معافیت موقت سربازی بدانید!

معافیت موقت سربازی چیست؟

معافیت موقت سربازی به آن دسته از معافیت هایی گفته می شود که دائمی نیستند و بو صورت موقت به مشمولین داده می شود . این معافیت موقت سربازی می تواند در بخش های مختلف معافیت به مشمولین داده شود . به طور مثال برخی مشمولین می توانند  به دلیل داشتن بیماری معافیت موقت سربازی خود را در بخش پزشکی بگیرند . از طرف دیگر افراد می توانند از طریق گرفتن کفالت پدر یا مادر از معافیت موقت سربازی استفاده کنند . یا بسیاری از دلایل دیگری که به مشمولین این اجازه را خواهد داد تا بتوانند برای مدت کوتاهی معافیت موقت  داشته باشند و به خدمت سربازی نروند .

معافیت موقت سربازی به چه کسانی تعلق میگیرد؟

با توجّه به قانون نظام وظیفۀ عمومی هر فردی که به سنِّ قانونی ۱۸ سال برسد، مؤظف است به خدمت سربازی برود. امّا گاهی انجام خدمت سربازی برای برخی افراد، بدلیل مشکلات و بیماری های خاص جسمی یا روانی، سخت یا ناممکن می شود. در این مواقع قانونگذار این امکان را برای افراد مذکور پیش بینی کرده تا بتوانند از انجام خدمت سربازی خودداری کرده و اصطلاحاً معافیت بگیرند. براساس آئین نامه های اجرایی قانون نظام وظیفۀ عمومی، بطور کلّی معافیت ها به هشت گروه قابل تقسیم هستند که عبارتند از:

۱- معافیت پزشکی

۲- معافیت تحصیلی

۳- معافیت سه برادری

۴- معافیت کفالت

۵- معافیت متأهل بودن

۶- معافیت بخشودگی سنّی

۷- معافیت بنیاد ملّی نخبگان

۸- معافیت موارد خاص

مزایا و معایب معافیت موقّت و دائم:

از آنجایی که انجام خدمت سربازی در شرایط سخت و در طول یه دورۀ چندین ماهه باید انجام شود، لذا معافیت های سربازی همواره مورد توجّه و اِقبال افرادی بوده است که تمایل چندانی برای انجام این تکلیف ندارند. مزایایی که برای این معافیت ها می توان برشمرد به اختصار عبارتند از:

۱- امکان استراحت تا بهبودی کامل، برای افرادی که به طور موقّت دچار بیماری شده اند؛

۲- امکان ادامۀ تحصیل و اشتغال سریع تر برای افرادی که از معافیت دائم استفاده می کنند، نسبت به افرادی که مجبورند چند ماه به خدمت سربازی بروند؛

البته باید به این نکته توجّه ویژه ای داشت که اخذ معافیت دائم، علیرغم اینکه فرد را به ظاهر حدود دوسال(مدّت خدمت سربازی) نسبت به سایرین پیش می اندازد، امّا متأسفانه گاهی معایبی را نیز متصوّر است که خیلی از افراد به این معایب توجّه نمی کنند. برخی از این معایب آنقدر بزرگ است که متأسفانه در طول زندگی همواره معضلاتی را برای فرد ایجاد می کند. برخی از این معایب عبارتند از:

۱- امکان استخدام در برخی از نهاد های دولتی و خصوصی برای افرادی که از معافیت دائم پزشکی استفاده کرده اند، وجود ندارد.

۲- صدور مجوّز برای اشتغال به برخی مشاغل خاص، برای افراد فوق الذکر ممنوع می باشد.

۳- همچنین فرد خود را از یک دورۀ سراسر تجربه محروم کرده است.

تفاوت بین معافیت موقّت و معافیت دائم چیست؟کارت معافیت موقت وجود دارد!

با آنچه گذشت، شاید نیاز به توضیح چندانی نباشد که تنها تفاوت در این دو معافیت، زمان آن هاست. در معافیت موقّت، فرد بعد از سپری کردن دورۀ درمان یا شرایط قبلی، باید به انجام خدمت سربازی بپردازد؛ هر چند که ممکن است از رزم و فعالیّت های نظامی سنگین معاف شود. امّا در معافیت دائم، فرد دیگر به خدمت سربازی اعزام نخواهد شد و برای همیشه از انجام آن معاف می گردد. در این حالت برای فرد، کارت معافیت دائم صاد خواهد شد. لازم به ذکر است که در معافیت موقّت برای فرد، کارت معافیت موقّت صادر نمی شود و پس از اتمام دورۀ حسب مورد برای او برگۀ اعزام به خدمت یا معافیت از رزم و یا معافیت دائم صادر خواهد شد.

شرایط تبدیل معافیت موقّت به معافیت دائم چیست؟

همانطور که در خِلال مباحث گذشته بیان شد، در صورتی که فرد بدلیل بیماری موقّت و برای بهبودی، از معافیت موقّت پزشکی استفاده نماید، بعد از پایان دورۀ درمان باید به انجام خدمت سربازی خود بپردازد. حال این بیماری در حین خدمت عارض گردد و یا قبل از اعزام به خدمت؛ تفاوتی نکرده و در هر دو صورت، فرد مؤظّف به انجام خدمت سربازی است. هرچند که ممکن است بدلیل شرایط خاصّ جسمی اش، از رزم یا خدمات رزم معاف گردد.

امّا اگر بعد از اتمام دورۀ درمان یا حسب مورد پس از تمدید دورۀ درمان، و به تشخیص پزشک متخصّص، فرد بهبودی کافی پیدا نکند و یا شرایط لازم برای انجام خدمت سربازی را نداشته باشد، می تواند برای درخواست معافیت دائم پزشکی اقدام نماید. پُر واضح است که در برخی موارد بدلیل شرایط خاص بیمار، بدون درخواست وی، معافیت دائم اجباری به فرد اعطاء می شود. پس فقط در صورتی که فردِ بیمار بعد از طول دورۀ درمان، بهبودی حاصل نکند و بیماری او به تشخیص پزشک، از بیماری های خاص باشد، به او فرصت استفاده از معافیت دائم پزشکی تعلّق خواهد گرفت.

معافیت موقت پزشکی چه شرابطی دارد؟

قبل از شروع انواع معافیت های پزشکی، خوب است بدانید، تمام هشت گروه معافیت های فوق را در دو دسته می توان تقسیم نمود که عبارت است از:

۱- معافیت های دائم

۲- معافیت های موقّت

امّا نکته ای که معافیت پزشکی را از سایر معافیت ها متمایز کرده است، دستۀ سومی از انواع معافیت های پزشکی است که فرد را فقط از رزم و خدمات ناشی از رزم معاف می نماید. بنابراین معافیت های پزشکی را می توان به سه دسته تقسیم نمود که عبارت است از:

۱- معافیت از رزم و خدمات رزم

۲- معافیت موقّت پزشکی

۳- معافیت دائم پزشکی

الف) معافیت از رزم و خدمات رزم

معافیت از رزم و خدمات ناشی از آن، مشمول افرادی می شود که بدلیل عارضه ای جسمی، توان انجام خدمات رزمی سنگین را ندارند. به عبارت دیگر این افراد با توجّه به شرایط بدنی خاصّی که دارند، در شرایط سخت تحمّل تمرین های نظامی را نداشته و می باید در محیطی نسبتاً آرام و به دور از فعالیّت های طاقت فرسای بدنی بسر برند. لذا این نکته در هنگام تدوین قانون نظام وظیفۀ عمومی از نگاه قانونگذار مغفول نمانده و به همین جهت شرایطی پیش بینی شده تا افرادی که شرایط خاصّی داشته یا عارضه ای در بدن خود دارند، از این فرصت استفاده کرده و برای حفظ ایمنی بدن خود، معافیت از رزم دریافت کنند.

همانگونه که از مطالب بیان شده بر می آید، این معافیت، فرد را بطور کلّی از خدمت سربازی معاف نمی کند، بلکه فقط شرایط را فراهم می کند تا این افراد در محیطی به دور از فعالیّت ها و تمارین سخت بدنی، به خدمت سربازی مشغول شوند. به عنوان مثال این افراد در طول دورۀ خدمت سربازی از انجام فعالیّت هایی نظیر رژه، میدان تیر، تنبیه های سخت بدنی و … معاف می شوند.

چه بیماری هایی شامل معافیت از رزم و خدمات رزم می شوند؟

اصولاً تمام بیماری ها یا عوارضی که در بدن افراد وجود دارد، او را از خدمت سربازی معاف نمی کند؛ چرا که برخی بیماری ها یا عوارض چندان جدّی نبوده و فرد می تواند با وجود آن ها همچنان برای خدمت سربازی اقدام کرده و به انجام این بپردازد. امّا گاه این بیماری ها یا عوارض، علیرغم اینکه زیاد حاد و خطرناک نیستند، باز هم فرد مبتلا را با سختی هایی در زندگی مواجه می کنند که در این صورت فرد می تواند برای انجام خدمت سربازی از فرصت معافیت از رزم و خدمات رزم استفاده نماید.

با توجّه به اینکه این بیماری ها بطور حصری در قانون ذکر نشده اند، لذا قانونگذار تشخیص این امر را به عهدۀ پزشکان متخصّصی که زیرنظر سازمان نظام وظیفۀ عمومی انجام وظیفه می کنند، گذارده است. در نتیجه اگر براساس قوانین و نظر پزشکِ مربوط فردی بدلیل بیماری یا عارضه ای، توان انجام فعالیّت های رزمی را نداشته باشد، فقط معافیت از رزم و خدمات رزم به او تعلّق گرفته و نهایتاً می بایست به خدمت سربازی اعزام شود. برای مثال اگر فرد مشمولی دارای عارضۀ “صافی کفِ پا” باشد، اگر این صافی باعث انحراف پا نشده و یا فشار زیادی به ستون فقرات فرد وارد نکند، به این مشمول خدمت سربازی، صرفاً معافیت از رزم تعلّق خواهد گرفت.

ب) معافیت موقّت پزشکی

این نوع از معافیت پزشکی نیز به افرادی اعطاء می شود که بیماری خاصّی داشته باشند، با این تفاوت که در این حالت فرد بیمار توان انجام هیچ فعالیّتی را در دوره ای مشخّص نداشته و هرگونه تمرین نظامی یا غیرنظامی در این دوره، او را در معذوریت عدم انجام قرار می دهد. این دوره که فرد توان انجام خدمت سربازی را ندارد، طول دورۀ درمان گویند. به عنوان مثال فردی که بدلیل بیماری سنگ کلیه عمل کرده باشد، بعد از انجام عمل جرّاحی، تا بهبودی کامل از رفتن به خدمت سربازی موقّتاً معاف است.

در طول دورۀ درمان فرد باید استراحت مطلق داشته و داروهایی که پزشک تجویز می کند را مصرف کرده تا بهبود یابد. طبیعی است که طول دورۀ درمان از یک بیماری به بیماری دیگر متفاوت است. برخی بیماری ها چندماه و برخی ممکن است چندسال طول درمان داشته باشند. به هر حال باید دانست که این افراد پس از پایان دورۀ درمان، مؤظّفند خدمت سربازی را همچون سایر افراد جامعه به پایان ببرند؛ با این تفاوت که ممکن است برای آن ها معافیت از رزم صادر گردد. لازم به ذکر است اگر این افراد پس از اتمام طول دورۀ درمان به تشخیص پزشک معالج، درمان قطعی پیدا نکنند، برای آن ها کارت معافیت دائم پزشکی از خدمت سربازی صادر می گردد.

معافیت موقت کفالت چگونه است؟

معافیت موقت کفالت نیز از جمله معافیت هایی است که مشمولین می توانند از آن استفاده کرده و معافیت موقت کفالت بگیرند . به طور مثال اگر فرزند ذکور بالای ۱۸ سال یک خانواده در صورت طلاق و جدایی پدر و مادر یا فوت پدر تنها فرزند ذکور شناخته شده باشد . می تواند معافیت موقت کفالت مادر را گرفته و از معافیت موقت کفالت استفاده کند . اما این جا این سوال مطرح خواهد شد که آیا با ازدواج مجدد مادر هم فرزند می تواند از معافیت کفالت استفاده کند ؟

در این جا باید بگوییم طبق قوانین سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا مدت کفالت مادر از تاریخ طلاق یا فوت پدر مشمول محاسبه می شود . یعنی بعد از طلاق یا فوت ، فرزند ذکور بالای ۱۸ سال به مدت ۳۰ ماه بعد از ثبت طلاق یا فوت می تواند از معافیت موقت کفالت استفاده کند . اگر در این مدت مادر ازدواج مجدد کند ، معافیت موقت کفالت باطل خواهد شد و مشمول باید مراحل اعزام به خدمت را انجام داده و به خدمت سربازی برود . حال در صورتی که مادر مشمول بعد از گذشت ۳۰ ماه از طلاق یا فوت هنوز ازدواج نکرده باشد . معافیت موقت کفالت فرزند ذکور بالای ۱۸ سال او تبدیل به معافیت دائم خواهد ش

معافیت موقت تحصیلی چه شرایطی دارد؟

معافیت موقت تحصیلی نیز یکی دیگر از انواع معافیت های موقت می باشد که مشمولین می توانند از آن استفاده کرده و به تحصیل خود ادامه دهند . معافیت موقت تحصیلی بر اساس ماده ۳۱ قانون محصلین سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا به این صورت خواهد بود که تمامی دانش آموزان و دانشجویان محصل در مراکز آموزش عالی مورد تایید وزارت علوم که در حین تحصیل به سن مشمولیت می رسند می توانند تا زمانی که مشغول به تحصیل هستند از معافیت موقت تحصیلی استفاده کنند .

مدت سنوات مجاز برای افرادی که در مقاطع مختلف در حال تحصیل می باشند متفاوت است . در اینجا به طور کامل مدت زمان سنوات مجاز برای تمامی مقاطع را توضیح خواهیم داد .

• مقطع کاردانی : ۲ سال و نیم .
• مقطع کارشناسی ناپیوسته : ۳ سال .
• مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته : ۳ سال .
• مقطع کارشناسی پیوسته : ۵ سال .
• مقطع کارشناسی ارشد پیوسته : ۶ سال .
• مقطع دکتری پزشکی پیوسته : ۸ سال .
• مقطع دکتری تخصصی : ۶ سال .

معافیت موقت حین خدمت چگونه ممکن است؟

معافیت موقت حین خدمت به آن دسته از معافیت هایی اطلاق می شود که افراد در حین خدمت مجبور می شوند از آن استفاده کنند . به طور مثال آن دسته از مشمولینی که قبل از اعزام به خدمت دارای بیماری ساده یا عارضه ی کمی هستند . اما این عارضه یا بیماری در حین خدمت جدی شده و موجب سخت شدن شرایط برای مشمول می شود . یا اینکه برخی افراد در حین خدمت وظیفه عمومی دچار مشکل یا عارضه ای می شوند که با تشخیص پزشک معتمد سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا و بیمارستان های زیر نظر این سازمان ، این سربازان از ادامه ی خدمت سربازی مرخص می شوند . بر اساس قوانین سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا این مشمولین از معافیت موقت حین خدمت استفاده کرده و تا بهبودی کامل در مرخصی خواهند ماند .

هدف مرکز مشاوره نظام وظیفه آویژه از ارائه اطلاعات لازم در زمینه مشکلات خدمت سربازی و افزایش آگاهی شماست تا با توسعه دانش خود، جهت ارتقا و بهبود کیفیت زندگی خود، گامی مهم بردارید. لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .

در این راستا مرکز مشاوره نظام وظیفه آویژه خدمات متنوعی را در زمینه مشاوره معافیت سربازی به شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد.